Broeden en vocalisatie in Sint-Pieters-Woluwe
Voor de negende opeenvolgende lente nest er een koppel slechtvalken bovenin de toren van het gemeentehuis van Sint-Pieters-Woluwe. Bij hun aankomst in 2014 waren ze het achtste koppel dat in Brussel werd geïdentificeerd. Vandaag zijn ze met zo’n twaalftal, verdeeld over alle uithoeken van de stad.
Vanaf de top van het 65 m hoge gebouw hebben de valken een uitzonderlijk zicht op het oosten van Brussel. Wanneer ze op het balkon van hun nest zitten – of nog beter, op de top van de torenspits van de toren waarin het beiaard zich bevindt – kunnen de slechtvalken de hemel boven het park van Woluwe observeren en de hemel boven de vallei van Woluwe en boven de vele vijvers van Woluwe (Natura 2000 gebied). Aan de horizon, dus op enkele tientallen seconden voor een slechtvalk op jacht, strekt zich het eeuwenoude Zoniënwoud uit over ongeveer 5000 ha , waarvan het grootste deel ook als Natura-2000 gebied is geclassificeerd. Het koppel slechtvalken van Sint-Pieters-Woluwe vertoeft dus in één van de meest groene gebieden van Brussel.
Het mannetje dat er dit jaar nest is hetzelfde mannetje al sinds het eerste broedseizoen in 2014. Hij is uitgekomen en geringd in de lente van 2012 in de klokkentoren van Sint-Antonius in Etterbeek, één van de andere 19 gemeenten die het Hoofdstedelijk Gewest van Brussel vormen. Het vrouwtje is niet geringd. Dat is al zo vanaf 2014. Het is dus onmogelijk om te zeggen of het om hetzelfde vrouwtje gaat, of om een ander vrouwtje gaat dat in de tussentijd één of meer keren is vervangen.
Bij slechtvalken broeden zowel het mannetje als het vrouwtje de eieren uit, zij verdelen deze taak. Over het algemeen broedt het vrouwtje de hele nacht. Het mannetje wisselt haar relatief vroeg in de ochtend af. Het vrouwtje gaat dan eten en waarschijnlijk ook haar vleugels “strekken”. Afhankelijk van het individu, afhankelijk van de omstandigheden, keert zij dan al na een uurtje toch, of veel later in de ochtend. Dan broedt ze heel de namiddag verder, tot op het moment dat het mannetje het weer overneemt. Haar afwezigheid is dan meestal van korte duur. Ze komt zonder treuzelen terug om (zeker) klaar te zijn voor haar nachtelijke shift.
Slechtvalken zijn erg spraakzaam wanneer ze elkaar afwisselen bij het broeden. Video 1 toont het vrouwtje wanneer haar nachtelijke broedshift eindigt. Het is 06u18; ze roept het mannetje. Hij antwoord, we horen het duidelijk, nog zonder hem te zien. Zij heeft hem natuurlijk ook zeer goed gehoord. Ze weet dus dat hij haar boodschap begrepen heeft en voorzichtig staat ze op van haar 4 eieren om zich terug in het luchtruim te begeven. Er volgt nog een reeks kreten tussen de twee partners voordat het mannetje komt om voor de eieren te zorgen. Hetzelfde principe in video 2. Maar hier is het 08u48, nu komt het vrouwtje het mannetje afwisselen. De twee partners bevinden zich te samen in het nest en, opnieuw, communiceren intens. Spraakzaam, die slechtvalken! Zo gaat de broedscyclus 32 dagen lang.
In Sint-Pieters-Woluwe heeft het vrouwtje haar eerste ei op 21 maart gelegd, ongeveer 2 weken later dan het vrouwtje van Ukkel en negen dagen later dan die van de kathedraal. Wat is de reden van dit verschil in tijd? Mysterie. De weeromstandigheden zijn natuurlijk hetzelfde voor alle koppels die in Brussel nesten. We kunnen dus niet gebruik maken van deze parameter. Een mogelijkheid is dat het om een nieuw vrouwtje gaat zonder ervaring. Maar omdat ze niet geringd is, net zoals het vrouwtje dat vorig jaar nestelde, is het onmogelijk om daar een conclusie uit te trekken. Het feit is dat het tweede ei op 24 maart gelegd werd, het derde op 26 maart en het laatste op 28 maart. Het uitbroeden van de eieren begon, zoals gewoonlijk, op de dag dat het derde ei gelegd werd, wat ons toelaat om het uitkomen van de eieren op 27 april te verwachten. Maar in Ukkel en de kathedraal werd de duur van het uitbroeden verlengd met 4-5 dagen. Oorzaak? Waarschijnlijk de koude die Brussel begin april teisterde. Het is dus goed mogelijk dat het uitkomen van de eieren in Sint-Pieters-Woluwe eveneens vertraagd is. Geduld!
Video 1. Afwisseling van het broeden tussen het vrouwtje en het mannetje in Sint-Pieters-Woluwe, luister aandachtig naar de vocalisaties van het mannetje, dat niet te zien is, maar die zijn aanwezigheid aan het vrouwtje signaleert.
Video 2. Hier is het het vrouwtje dat het mannetje afwisselt op de vier eieren. Slechtvalken zijn altijd spraakzaam in zulke omstandigheden!